Το κουνουπίδι είναι φυτό ποώδες, μονοετές ή διετές, και ανήκει στην οικογένεια των σταυρανθών και στο γένος Βράσσικα. Κατάγεται από τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ αναφορές υπάρχουν και στην Αρχαία Ελλάδα και Αίγυπτο.
Το ύψος του μπορεί να φτάσει τα 80 εκατοστά. Τα φύλλα του είναι μακριά και τα εσωτερικά γέρνουν προς το κέντρο του φυτού. Στην κορυφή του σχηματίζεται μία συμπαγής μάζα από υπερτροφικά άνθη και σαρκώδεις μίσχους που λέγεται ανθοκεφαλή.
Το κουνουπίδι καλλιεργείται κυρίως στις περιοχές της Μεσογείου, και στις παραθαλάσσιες περιοχές του Ατλαντικού για την ανθοκεφαλή του. Από το Μάιο μέχρι τον Αύγουστο σπέρνεται σε φυτώρια και μετά την πάροδο 1 μήνα, αφού βλαστήσουν, τα μικρά αυτά φυτάρια μεταφυτεύονται στο χωράφι. Είναι ευαίσθητο στις υψηλές θερμοκρασίες και στις πολλές βροχές. Μία μέση θερμοκρασία 10-12 βαθμούς είναι κατάλληλη για την ανάπτυξη του. Μπορεί να καλλιεργηθεί στα περισσότερα εδάφη αρκεί να υπάρχει η κατάλληλη ύδρευση και λίπανση. Ανάλογα με την ποικιλία και την καλλιέργεια η συγκομιδή γίνεται 5 περίπου μήνες μετά τη σπορά. Όταν η ανθοκεφαλή πάρει το συνηθισμένο σχήμα κόβεται μαζί με 3-4 φύλλα που την προστατεύουν κατά τη μεταφορά και από το φως.
Στη βόρεια Ευρώπη καλλιεργείται μια μονοετής ποικιλία τους καλοκαιρινούς μήνες. Στην Ελλάδα το κουνουπίδι καλλιεργείται τη χειμερινή περίοδο κυρίως στην Εύβοια, Αττική, Μεσσηνία, Κέρκυρα και Αρκαδία και είναι διετές. Η καλλιέργεια του καλύπτει περίπου 30.000 στρέμματα με παραγωγή πάνω από 36.000 τόνους ετησίως.
Περισσότερο γνωστό είναι το άσπρο κουνουπίδι, αν και μπορείτε να βρείτε και κόκκινη ποικιλία.
Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία:
Είναι πλούσιο σε νερό, βιταμίνη C, Α (καροτίνη), κάλιο, φώσφορο, ασβέστιο. Συστήνεται σε διαιτητικά προγράμματα ως ενδιάμεσο σνακ. Έχει πολύ λίγες θερμίδες (23 kcal στα 100 gr τροφίμου).
Συγκαταλέγεται στις μέτρια αλκαλικές τροφές, με pH 7.5.
Πίνακας 1:
Κουνουπίδι (βρασμένο), 100g Διατροφικά στοιχεία ανά 100g | |
Θερμίδες 23 kcal 107 kJ | |
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ | 4.1 g |
- Σάκχαρα 1 g | |
- Φυτικές ίνες 2.7 g | 7% |
Λίπος | 0.4 g |
Πρωτείνη | 1.8 g |
Θειαμίνη (Βιτ. B1) 0.04 mg | 4% |
Ριβοφλαβίνη (Βιτ. B2) 0.05 mg | 4% |
Νιασίνη (Βιτ. B3) 0.41 mg | 3% |
Βιταμίνη B6 0.17 mg | 13% |
Φολικό οξύ (Βιτ. B9) 44 μg | 11% |
Βιταμίνη C 44.3 mg | 49% |
Ασβέστιο 16 mg | 2% |
Σίδηρος 0.33 mg | 4% |
Μαγνήσιο 9 mg | 2% |
Φώσφορος 32 mg | 5% |
Κάλιο 142 mg | 4% |
Ψευδάργυρος 0.18 mg | 2% |
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις USσυνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες. ΠΗΓΗ: Diet Analysis Plus |
Οφέλη για την υγεία:
Την τελευταία δεκαετία, το κουνουπίδι θεωρείται ως το λαχανικό με αρκετές βιολογικά ενεργές διατροφικές ουσίες που βοηθούν στην πρόληψη και καταπολέμηση πολλών νοσημάτων φθοράς. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, και αποτελεί ουσιαστικά το λουλούδι του ομώνυμου φυτού, καθώς βοηθάει στην πρόληψη του πολλών μορφών καρκίνου.
Τα συστατικά που περιέχει το κουνουπίδι θεωρείται ότι βοηθούν την αντίσταση του οργανισμού στις ασθένειες, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Παράλληλα, το φυλλικό οξύ που περιέχει βοηθάει τις εγκυμονούσες και προσφέρει προστασία από τα καρδιακά νοσήματα. Είναι ιδανικό για όσους προσέχουν τη διατροφή τους ή θέλουν να κάνουν δίαιτα, καθώς προσφέρει λίγες θερμίδες και μεγάλη ποσότητα βιταμινών. Είναι προτιμότερο να μην το τηγανίσουμε, διότι η βιταμίνη C καταστρέφεται και βέβαια αποδίδει περισσότερες θερμίδες.
Επίσης, το κουνουπίδι περιέχει υψηλά επίπεδα της ουσίας γλυκοζιδάσης, η οποία όταν διασπάται στον οργανισμό παράγει μια άλλη ουσία (ισοθιοκινάτες), που αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους αντικαρκινικούς παράγοντες στη διατροφή (Nutr Cancer 2006). Έχει αποδειχθεί, ακόμη, σημαντικός σύμμαχος του οργανισμού απέναντι στα καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλες ασθένειες.
Πιο συγκεκριμένα, η ουσία DIM (διινδολυμεθάνιο), η οποία είναι συστατικό στο κουνουπίδι, έχει πολλαπλά κατασταλτική δράση στον καρκίνο του μαστού. Ενώ τα κύτταρα αναπτύσσονται, η DIM μπορεί να επιδράσει στον οργανισμό αποτρέποντας τα κακοήθη κύτταρα, τα οποία προέρχονται από διαίρεση και πολλαπλασιασμό, και παρεμποδίζοντας την εξάπλωση του καρκίνου, (University of California, 2000). Παρόμοια δράση έχει και η ουσία (ινδόλη-3-καρβινόλη), η οποία αλληλεπιδρά με την βιταμίνη C και αναστέλλει ορισμένα ένζυμα που προκαλούν μετάλλαξη και προστατεύει από τον καρκίνο του μαστού, (Toxicol Appl Pharmacol 2005).
Τέλος, το κουνουπίδι αποτελεί καλή πηγή διαλυτών φυτικών ινών, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της LDL-χοληστερόλης, γι’ αυτό συστήνεται η συχνή του κατανάλωση, ενώ λόγω του ογκώδους των διαφόρων λαχανικών και της χαμηλής ενέργειας την οποία παρέχουν καταναλίσκονται από όσους επιδιώκουν να αδυνατίσουν.
Προτεινόμενος τρόπος συντήρησης:
Η σύσταση του κουνουπιδιού φαίνεται στον πίνακα 1 και η θρεπτικότητά του επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες κατά την ανάπτυξή του και μετά τη συγκόμιδή. Για παράδειγμα η περιεκτικότητα σε βιταμίνη C αλλάζει ανάλογα με την ποικιλία, ωριμότητα, έκθεση στον ήλιο, θερμοκρασία διατήρησης καθώς και μέθοδο χειρισμού και μεταφοράς. Το κουνουπίδι όταν είναι φρέσκο πρέπει να είναι λευκό, χωρίς μαύρες κηλίδες και αρκετά βαρύ για τον όγκο του. Τα φύλλα που το σκεπάζουν χρησιμεύουν για να προστατεύουν το λουλούδι από τον ήλιο, αλλά κατά το μαγείρεμα, καλύτερα να τα αφαιρέσετε.
Διατηρείται στο ψυγείο καλά αποθηκευμένο και προστατευμένο από την υγρασία για αρκετές μέρες. Μπορείτε όμως να βρείτε κουνουπίδι τουρσί ή κατεψυγμένο, αλλά τότε πρέπει να θυμάστε ότι χάνει μεγάλο μέρος της γεύσης του και των θρεπτικών συστατικών του, κυρίως της βιταμίνης C που είναι εξαιρετικά ευαίσθητη.
Προτεινόμενος τρόπος μαγειρέματος:
Αρχικά, ξεπλύνετέ το καλά με νερό και ξεχωρίστε τα κεφάλια μεταξύ τους πριν το μαγειρέψετε. Μπορείτε να το σερβίρετε ωμό, βραστό, στον ατμό, στο ξύδι (τουρσί), σοταρισμένο ή ψημένο στο φούρνο. Ωμό ταιριάζει σε ποικιλία λαχανικών με διάφορα ντίπ ή σε σαλάτα, ενώ διατηρεί όλα του συστατικά. Για τη σαλάτα μπορείτε πρώτα να το βυθίσετε σε καυτό νερό για 10 δευτερόλεπτα και αμέσως μετά σε παγωμένο. Το στραγγίζετε καλά και είναι έτοιμο. Γενικά, το βρασμένο κουνουπίδι χάνει μέχρι και το 66% των συστατικών του ενώ σε χύτρα πίεσης μόνον το 47%. Σε ατμό το κουνουπίδι χάνει τις λιγότερες από τις ωφέλιμες ουσίες του. Ιδιαίτερη προσοχή επομένως στο μαγείρεμά του, αφού η υψηλή θερμοκρασία καταστρέφει πολλά από τα πολύτιμα συστατικά του. Τελειώνοντας, το μαγείρεμά του σε φούρνους μικροκυμάτων πρέπει να αποφεύγεται αφού καταστρέφει από 74-87%, από τα χρήσιμα συστατικά του. Τρώγεται με την προσθήκη λεμονιού ή/και ελαιολάδου, είτε με την προσθήκη ντομάτας, κρεμμυδιού και μπαχαρικών κυρίως γαρύφαλλου.
Αρχικά, ξεπλύνετέ το καλά με νερό και ξεχωρίστε τα κεφάλια μεταξύ τους πριν το μαγειρέψετε. Μπορείτε να το σερβίρετε ωμό, βραστό, στον ατμό, στο ξύδι (τουρσί), σοταρισμένο ή ψημένο στο φούρνο. Ωμό ταιριάζει σε ποικιλία λαχανικών με διάφορα ντίπ ή σε σαλάτα, ενώ διατηρεί όλα του συστατικά. Για τη σαλάτα μπορείτε πρώτα να το βυθίσετε σε καυτό νερό για 10 δευτερόλεπτα και αμέσως μετά σε παγωμένο. Το στραγγίζετε καλά και είναι έτοιμο. Γενικά, το βρασμένο κουνουπίδι χάνει μέχρι και το 66% των συστατικών του ενώ σε χύτρα πίεσης μόνον το 47%. Σε ατμό το κουνουπίδι χάνει τις λιγότερες από τις ωφέλιμες ουσίες του. Ιδιαίτερη προσοχή επομένως στο μαγείρεμά του, αφού η υψηλή θερμοκρασία καταστρέφει πολλά από τα πολύτιμα συστατικά του. Τελειώνοντας, το μαγείρεμά του σε φούρνους μικροκυμάτων πρέπει να αποφεύγεται αφού καταστρέφει από 74-87%, από τα χρήσιμα συστατικά του. Τρώγεται με την προσθήκη λεμονιού ή/και ελαιολάδου, είτε με την προσθήκη ντομάτας, κρεμμυδιού και μπαχαρικών κυρίως γαρύφαλλου.
Έτσι, το κουνουπίδι μαγειρεύεται με πολλούς τρόπους, αλλά όταν το βράζετε αφήνει πολύ έντονη και όχι πολύ ευχάριστη οσμή, σε όλο το σπίτι. Για να αποφύγετε τη μυρωδιά μπορείτε να βάλετε μέσα στο νερό όπου βράζει το κουνουπίδι μια φέτα ψωμί ή ένα λεμόνι ή ένα κρεμμύδι ή να βρέξετε ένα βαμβάκι με ξίδι και να το τοποθετήσετε πάνω στο καπάκι της κατσαρόλας. Θα εξαφανίσει κάθε μυρωδιά!
Χειμωνιάτικος μουσακάς
Συστατικά συνταγής
- 1 κουνουπίδι
- 600 γρ. μοσχαρίσιο κιμά/κιμά σόγιας
- 1 κρεμμύδι τριμένο
- ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο
- 1 φλιτζάνι τριμμένη ντομάτα
- αλάτι, πιπέρι
- 1 ξυλάκι κανέλα
- 1 φλιτζάνι τριμμένο σκληρό αλμυρό τυρί
Για τη μπεσαμέλ: Βλ. άρθρο 5/4/2011
Οδηγίες συνταγής
Κόβουμε το κουνουπίδι σε μπουκετάκια και το ζεματίζουμε για 2 λεπτά σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό. Σταματάμε τον βρασμό μεταφέροντάς το σε μια κατσαρόλα με κρύο νερό. Στραγγίζουμε το κουνουπίδι και το αφήνουμε στην άκρη.
Σε ένα τηγάνι ζεσταίνουμε το λάδι και τσιγαρίζουμε τον κιμά καλά μέχρι να ροδίσει. Τρίβουμε το κρεμμύδι και προσθέτουμε την κανέλα, λίγο αλάτι, πιπέρι και την ντομάτα. Χαμηλώνουμε τη φωτιά και μαγειρεύουμε για 15 λεπτά.
Παίρνουμε ένα σκεύος πυρίμαχο και το βουτυρώνουμε. Στρώνουμε στον πάτο το μισό κουνουπίδι, μ' ένα κουτάλι μοιράζουμε τον μισό κιμά και πασπαλίζουμε με το μισό τυρί. Επαναλαμβάνουμε μέχρι να τελειώσουν τα υλικά.
Μ' ένα κουτάλι στρώνουμε τη μπεσαμέλ (για την παρασκευή της, βλ. άρθρο 5/4/2011) στο ταψί και ψήνουμε για 35 περίπου λεπτά σε προθερμασμένο φούρνο. Μόλις ροδίσει από πάνω ο μουσακάς τον βγάζουμε και τον αφήνουμε για 40 λεπτά να πέσει η θερμοκρασία του και να δέσει πριν τον σερβίρουμε.
Πιλάφι με κουνουπίδι και κάρυ
Συστατικά συνταγής
- 3 κουταλιές σούπας ελαιόλαδο
- 1 κουταλάκι του γλυκού τζίντζερ
- 1,5 κουταλάκι του γλυκού κάρι
- 1 δαφνόφυλλο
- 1 μικρό κουνουπίδι ψιλοκομμένο
- 1/4 κ.γ. πάπρικα ή πιπέρι καγιέν
- 1 φλιτζάνι νερό
- Αλάτι
Οδηγίες συνταγής
Ζεσταίνουμε το λάδι σε μεγάλη κατσαρόλα. Προσθέτουμε το τζίντζερ και το κάρι και σωτάρουμε για 1-2 λεπτά. Προσθέτουμε το δαφνόφυλλο και το κουνουπίδι, μαζί με την πάπρικα ή το πιπέρι καγιέν.
Μαγειρεύουμε σε χαμηλή φωτιά μέχρι το κουνουπίδι να αρχίσει να παίρνει χρυσό χρώμα. Σκεπάζουμε και μαγειρεύουμε λίγο ακόμη μέχρι να μαλακώσει το κουνουπίδι και σερβίρουμε πάνω σε πιλάφι.
- Διάρκεια: 35 λεπτά
Κουνουπιδοκεφτέδες
Συστατικά συνταγής
- 1 μέτριο κουνουπίδι (1½-2 κιλά)
- 1 μεγάλο κρεμμύδι
- 1 κλαδάκι δυόσμο
- 1 κουταλιά ρίγανη
- 1 φλιτζάνι γάλα πλήρες
- 7 φρυγανιές
- 1 φλιτζάνι αλεύρι
- 1 αυγό
- Eλαιόλαδο για το τηγάνισμα
Οδηγίες συνταγής
Kόβετε τα σκληρά κοτσάνια του κουνουπιδιού. Tο τεμαχίζετε στα τέσσερα και το βράζετε για 20΄ σε αλατισμένο νερό.
Στη συνέχεια το σουρώνετε και το πολτοποιείτε με το πιρούνι. Tρίβετε το κρεμμύδι στον τρίφτη. Mουλιάζετε τις φρυγανιές στο γάλα. Ψιλοκόβετε το δυόσμο.
Aνακατεύετε όλα μαζί τα υλικά. Aφήνετε το μείγμα για 1 ώρα στο ψυγείο και κατόπιν βάζετε άφθονο λάδι στη φωτιά να κάψει. Πλάθετε κεφτέδες και τηγανίζετε στο λάδι.
Σούπα κουνουπιδιού με παρμεζάνα
Συστατικά συνταγής
- 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο
- 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες
- Βούτυρο
- 1 μέτριο κουνουπίδι κομμένο σε φουντίτσες, χωρίς τη βάση
- 75 ml. γάλα
- 50 γρ. τριμμένη παρμεζάνα
Οδηγίες συνταγής
Σοτάρουμε το κρεμμύδι και το σκόρδο στο βούτυρο μέχρι να μαλακώσουν. Προσθέτουμε το κουνουπίδι και μαγειρεύουμε για 1 λεπτό. Ρίχνουμε το γάλα και μαγειρεύουμε μέχρι να μαλακώσει το κουνουπίδι. Τα χτυπάμε στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν κρέμα. Προσθέτουμε την παρμεζάνα. Γαρνίρουμε με ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια. Σερβίρουμε με συνοδεία ψημένου ψωμιού.
Διάρκεια: 30 λεπτά
Κουνουπίδι καπαμά |
Υλικά για 6 άτομα: | |
1 μεγάλο κουνουπίδι γύρω στο 1 ½ κιλό 1 φλιτζ τσαγιού ελαιόλαδο 1 μεγάλο κρεμμύδι τριμμένο στον τρίφτη 2-3 μέτριου μεγέθους πατάτες (προαιρετικά) 2-3 καρότα (προαιρετικά) 2 κουτ σούπας πελτέ χυμό από 1 λεμόνι ½ κουτ γλυκού κανέλα αλάτι, πιπέρι | |
Πλένετε και καθαρίζετε το κουνουπίδι. Το κόβετε σε μικρές φουντίτσες. Το ίδιο κάνετε αν βάλετε και τις πατάτες και τα καρότα: κόβετε σε μικρά κομμάτια. | |||
Σε μια μεγάλη κατσαρόλα ρίχνετε το ελαιόλαδο και το ζεσταίνετε καλά. Ρίχνετε μέσα τα τουφάκια από το κουνουπίδι (τις πατάτες και τα καρότα) και τα σοτάρετε για 2 λεπτά γυρίζοντάς τα με ξύλινη κουτάλα. | |||
Προσθέτετε το τριμμένο κρεμμύδι και συνεχίζετε το σοτάρισμα για ακόμα 3-4. λεπτά. Σβήνετε με το λεμόνι, αφήνετε να εξατμιστεί. | |||
Διαλύετε τον πελτέ σε ένα νεροπότηρο νερό και τον αδειάζετε μέσα στη κατσαρόλα. Προσθέτετε ακόμα λίγο ζεστό νερό μέχρι η σάλτσα σχεδόν να σκεπάσει τις τουφίτσες του κουνουπιδιού. | |||
Πασπαλίζετε με την κανέλα, αλατοπιπερώνετε και σιγοβράζετε το κουνουπίδι σε μέτρια φωτιά μέχρι η σάλτσα να πήξει καλά και να φανεί το λάδι στην επιφάνειά της. | |||
Κουνουπίδι Ογκρατέν Υλικά 1 μεγάλο κουνουπίδι 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο 1/4 κούπας βούτυρο 1/4 κούπας αλεύρι 1 1/2 κούπας ζεστό γάλα 3/4 κούπας κεφαλοτύρι γλυκό ή παρμεζάνα τριμμένη 4 αυγά ελαφρά χτυπημένα 1/2 κούπας κρέμα γάλακτος λίγη φρυγανιά τριμμένη αλάτι - πιπέρι μοσχοκάρυδο Εκτέλεση Καθαρίστε το κουνουπίδι και χωρίστε το σε φούντες. Πλύντε το και βράστε το σε αλατισμένο νερό 7'-8'. Στραγγίστε το κι αφήστε το να στεγνώσει καλά. Σ' ένα κατσαρολάκι λιώστε το μισό βούτυρο και σοτάρετε ελαφρά το κρεμμύδι. Σβήστε τη φωτιά κι αφήστε το να σταθεί 10'. Βουτυρώστε καλά ένα πυρέξ και πασπαλίστε το με τη φρυγανιά. Λιώστε το υπόλοιπο βούτυρο σε μια κατσαρόλα μικρή και σοτάρετε μέσα το αλεύρι 1'. Ρίξτε το ζεστό γάλα κι ανακατέψτε γρήγορα με το σύρμα, ώσπου να επιτύχετε μια λεία πηχτή μπεσαμέλ. Αρωματίστε τη με αλάτι, πιπέρι και μοσχοκάρυδο. Κατεβάστε την από τη φωτιά και προσθέστε το τυρί και το κρεμμύδι. Αφήστε την μπεσαμέλ να γίνει χλιαρή και προσθέστε τα αυγά και την κρέμα γάλακτος. Ρίξτε μέσα το κουνουπίδι κι ανακατέψτε το. Αδειάστε το στο πυρέξ και ψήστε το 50' στους 180 βαθμούς C. Σερβίρετέ το ζεστό. | |||
Κουνουπίδι και μπρόκολο γκρατινέ, με μπεσαμέλ από αμάρανθο | |||
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου